niedziela, 15 maja 2016

Co byśmy bez niego zrobili? - historia książek cz. 1

Pismo, używamy go codziennie, czytamy, piszemy. Nawet ci, którzy książek nie lubią, są zmuszeni do czytania, bo słowo pisane spotykamy na każdym kroku, w telewizji, sklepie, na ulicy. Jest rzeczą tak oczywistą, że nie możemy wyobrazić sobie świata bez niego.
Ale jak to się wszystko zaczęło?

źródło: www.vladstudio.com

Zanim pojawiło się słowo pisane...
Ludzie posługiwali się znakami mnemotechnicznymi. Służyły do komunikacji, wykorzystywały słuch, pamięć i wzrok. Znamy przykładem mogą być dźwięki wygrywane na rogach lub bębnach, czy znaki dymne. Najczęściej używano znaków pamięciowych, przedmiotów mających konkretne znaczenie i wywołujących konkretne zachowanie. Przykładem mogą tu być nasi przodkowie, Słowianie, którzy rozsyłali gałązki wierzbowe oznaczające wezwanie na wiec albo wyprawę wojenną.
Choć na co dzień nie zdajemy sobie z tego sprawy, dziś także używamy znaków mnemotechnicznych, np. w sygnalizacji świetlnej. W końcu to nic innego jak kolorowe światła, których widok symbolizuje konkretne reakcje.

Sygnalizacja świetlna
źródło: www.miasto.glogow.org

Ludzkość stworzyła także pismo obrazkowe, przodka wszystkich współczesnych pism. Pierwsze obrazki pojawiły się na powierzchni skał wyryte lub wymalowane, ok. 20 000 lat temu. Z początku miały znaczenie magiczne, wiążące się z pradawnymi wierzeniami. Pismo obrazkowe w tym charakterze spotykamy wielu miejscach na świecie, nawet na gorących pustyniach i mroźnej Syberii.
Z biegiem czasu ludzie poczuli chęć utrwalenia również swego codziennego życia. Zaczęto więc malować zwierzęta i polowania. Tu prawdziwą perłą jest francuska jaskinia Lascaux.


Malowidła z jaskini Lascaux
źródło: www.kultura.banzaj.pl

Jednak tego typu malowidła były przedstawieniami bardziej złożonych scen. Dlatego nastąpiła transformacja, powstało pismo ideograficzne, czyli pojedyncze obrazki symbolizujące konkretne przedmioty oraz zjawiska, np. jeleń oznaczający jelenia, koło otoczone kreskami oznaczające słońce lub dobrą pogodę.
Z tym przodkiem pisma mamy również do czynienia w dzisiejszych czasach, np. na znakach drogowych.

Znak drogowy z lokomotywą, która oznacza przejeżdżające pociągi
źródło: commons.wikimedia.org

W końcu nadeszło słowo pisane. Za najstarsze uważa się pismo klinowe, wynalezione przez Sumerów. Starożytny lud zamieszkujący ok. 4 000 lat p.n.e. Mezopotamię. Na początku używali pisma obrazkowego, w którym jeden znak oznaczał jeden wyraz. Z biegiem czasu zaczęli je upraszczać, przybrały kształty klinów wyciskanych pałeczkami na glinie. Nie oznaczały już wyrazów, a pojedyncze sylaby oznaczające konkretne dźwięki. Trudność stanowiły słowa wieloznaczne, zapisywane tak samo. Aby czytając można było je odróżnić, stawiano przed nimi inne, specjalne znaki.

Pismo klinowe
źródło: fr.wikipedia.org

Tak narodziło się pismo, które przez następne lata ewoluowało i zmieniało się. Zapamiętywało historię ludzkości, wzruszało, smuciło, złościło, wpływało na losy milionów ludzi. Dziś znane prawie każdemu, kiedyś będące przywilejem dla najbogatszych, symbolem wykształcenia. Stanowiące nieodzowną część naszego życia. Sięgając po kolejną książkę, czytając gazetę, czy ulubioną stronę internetową warto zastanowić się przez chwilę nad historią pisma i tego jak bez niego wyglądałby świat.





8 komentarzy:

  1. Niesamowicie ciekawy post :)
    Muszę przyznać, że nie tylko pismo, ale i język mówiony ewoluował (i nadal ewoluuje). Języki mają na siebie wzajemnie ogromny wpływ, i chyba o to chodzi. Przykładem takich języków jest z pewnością łacina i greka. Dzisiaj takim językiem jest angielski.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Czekam na więcej takich ciekawostek historycznych, zachęcam do rozwijania bloga :)

      Usuń
    2. Cieszę się, że mój blog Cię interesuje ;)

      Usuń
  2. Świetny post :) Gratuluję! I również apeluję: "rozwijać bloga" :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo ciekawy post. :)Jakoś się nigdy wcześniej nie zastanawiałam jak to było z tym pismem i skąd ono się wzięło, a szkoda, bo fajną ma historię. :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetna historia. Bez pisma nie było by książek, blogów itp. :) Ciekawy post przy okazji !
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń